Technika pomiarów i przyrządy pomiarowe

Technika pomiarów i przyrządy pomiarowe

Pełny tekst artykułu dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Narzędzia pomiarowe i technika pomiarów 

Wykonanie wielu części o identycznych wymiarach nie jest możliwe. Wynika to z niedokładności obrabiarek i narzędzi produkcyjnych, drgań obrabiarek, niesztywności przedmiotów obrabianych, ich nagrzewania się podczas obróbki oraz niedostatku umiejętności robotnika wykonującego pracę. 

Z tego powodu konstruktor projektujący przedmiot określa, w jakich granicach mogą się zawierać rzeczywiste wymiary gotowego wyrobu, czyli jaka jest tolerancja wykonania. Mając to na uwadze robotnik wykonujący prace ręczne i mechaniczne posługuje się przyrządami pomiarowymi, służącymi do wyznaczania wartości wymiarów uzyskanych po obróbce. Przyrządy te działają na różnych zasadach. 

Klasyfikacja.

Środki techniczne potrzebne do wykonania zadań pomiarowych można podzielić ogólnie w następujący sposób :

  • urządzenia pomiarowe,

  • urządzenia pomiarowe pomocnicze (przybory pomiarowe).

Ta druga grupa obejmuje środki techniczne, które bezpośrednio w realizacji pomiaru nie uczestniczą, lecz ułatwiają wykonanie czynności pomiarowych, zwiększając czułość narzędzia pomiarowego, lub służą do utrzymywania właściwych warunków przy pomiarze. Są to więc np. wszelkiego rodzaju uchwyty, pryzmy i stoły, statywy pomiarowe, urządzenia optyczne zwiększające dokładność odczytywania wyników pomiaru, urządzenia zapewniające stałość temperatury czy wilgotności (klimatyzatory), bądź też chroniące aparaturę pomiarową przed wstrząsami itp.

Narzędzia pomiarowe dzielą się na :

  • wzorce

  • przyrządy pomiarowe

Wzorzec pomiarowy jest to ciało fizyczne (np. platyno - irydowy wzorzec metra) lub właściwość fizyczna (np. promieniowanie o określonej długości fali) odtwarzające miarę danej wielkości z określoną dokładnością. Wzorce mogą odtwarzać jedną miarę (w przypadku długości jeden konkretny wymiar) bądź też więcej niż jedną miarę (np. przymiar kreskowy, śruba mikrometryczna). Nazywa się je wówczas odpowiednio wzorcami jednomiarowymi lub wielomiarowymi. Wzorce jednomiarowe ze względów praktycznych często łączy się w komplety, np. komplet płytek wzorcowych.

Przyrządy pomiarowe służą do bezpośredniego lub pośredniego wykonywania pomiarów. Odróżniają się od wzorców tym że zawierają pewien mechanizm, przeznaczony do przetwarzania jednej wielkości w drugą, zwiększenia dokładności odczytywania, regulowania wskazań, kompensacji błędów itp. Oparte są na różnych zasadach działania (przyrządy mechaniczne, optyczne, elektryczne) i mają różny stopień skomplikowania konstrukcyjnego.

Ze względu na zakres zastosowania niekiedy określa się przyrządy pomiarowe jako uniwersalne (np. uniwersalny mikroskop pomiarowy, suwmiarka, mikrometr) bądź też jako specjalne - o węższym, specyficznym przeznaczeniu (np. suwmiarka modułowa do kół zębatych, mikrometr do pomiaru grubości blachy, mikroskop do pomiaru małych otworów, kątomierz narzędziowy).

Zależnie od charakteru dostarczanego zbioru wskazań można rozróżnić przyrządy pomiarowe analogowe, gdzie wartość wielkości mierzonej odczytuje się na skali przyrządu według położenia wskazówki (lub podnoszonego wskaźnika umożliwiającego odczyt wskazania), bądź też rzadziej jako zmianę długości (prostolinijnej podziałki skali). 

Ostatnio coraz szersze zastosowanie znajdują przyrządy z odczytem cyfrowym. Wyniki pomiarów tymi przyrządami, przedstawione w postaci liczb gotowych do zapisu czy przeliczeń tworzą zbiór dyskretny.

Wzorce miary.

Wzorce miary są to narzędzia pomiarowe określające jedną lub kilka wartości wielkości mierzonej. Należą do nich: 

  • wzorce kreskowe
  • wzorce końcowe
  • wzorce kątów.

Podstawowym wzorcem kreskowym jest przymiar. Ma on postać pręta lub taśmy, na której znajduje się podziałka. Wartość podziałki elementarnej wynosi zwykle 1 mm, a zakres pomiarowy 0-1 m. W przypadku przymiarów wstęgowych zwijanych, stosowanych w warsztatach mechanicznych lub elektrotechnicznych, zakres pomiarowy wynosi 0-2 m.

Przymiary kreskowe a) przymiar półsztywny b) przymiar składany c) przymiar wstęgowy zwijany półsztywny

Pomiar bezpośredni a) przymiar kreskowy b) sposób mierzenia przymiarem kreskowym

Wzorcami końcowymi są narzędzia pomiarowe, w których ograniczenia miary stanowią końcowe powierzchnie. Do tej grupy narzędzi należą m. in. szczelinomierze i płytki wzorcowe.

Szczelinomierz

Pełny tekst artykułu dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników

Free Joomla! templates by Engine Templates