Skład chemiczny i własności wybranych stali żarowytrzymałych
Pełny tekst artykułu dostępny jest dla zarejestrowanych użytkowników
Stale żarowytrzymałe są przeznaczone do pracy w temperaturze powyżej 550°C i charakteryzują się zdolnością do wytrzymywania obciążeń mechanicznych w takich warunkach.
Żarowytrzymałość tych stali w temperaturze powyżej 550°C jest uzależniona od odporności na pełzanie. Stale zaliczane do grupy żarowytrzymałych mogą charakteryzować się strukturą austenityczną o znacznej wielkości ziarna oraz dyspersyjnymi wydzieleniami na granicach ziarn, co zapewnia im odpowiednie własności mechaniczne w podwyższonej temperaturze.
Pierwiastkami bezpośrednio wypływającymi na uzyskanie struktury austenitycznej i przez to na żarowytrzymałości stali są chrom i nikiel, które odpowiednio w stężeniach 18% i 9% powodują wytworzenie trwałej struktury austenitycznej.
Do kolejnych pierwiastków pozytywnie wpływających na żarowytrzymałość są W, V, Co i Mo oraz Si i Ti, a pierwiastki silnie węglikotwórcze w tym Ti, Nb i Ce przyczyniają się do tworzenia twardych wydzieleń węglików i węglikoazotków.
Żarowytrzymałość można również podwyższyć przez umocnienie zgniotowe. Skład chemiczny i podstawowe własności stali żarowytrzymałych ujęto w normie PN-EN 10302:2003 oraz PN-EN 10269:2004.
Dotychczas w kraju stosowano stale żarowytrzymałe objęte wycofaną normą PN-71/H-86022. Stale żarowytrzymałe stosuje się na obciążone mechanicznie elementy aparatury chemicznej, elementy pieców i kotłów przemysłowych, a także elementy palników gazowych.
Skład chemiczny wybranych stali żarowytrzymałych wg PN-EN 10302
Znak stali |
Skład chemiczny, % |
|||||||||
C |
Mn |
Si |
Cr |
Ni |
Mo |
Ti |
Nb |
N |
Inne |
|
X6CrNi18–10 |
0,06 |
2 |
1 |
18 |
9,5 |
- |
- |
- |
0,11 |
- |
X8CrNiNb16–13 |
0,07 |
1,5 |
1 |
16 |
13 |
- |
- |
10*C-1,2 |
- |
- |
X6CrNiMoTiB17–13 |
0,06 |
2 |
0,75 |
17 |
13 |
2,3 |
5*C-0,8 |
- |
- |
B:0,04 |
X6CrNiWNbN16–16 |
0,07 |
1,5 |
0,45 |
16,5 |
16,5 |
- |
- |
10*C-1,2 |
0,1 |
W:3 |
X12CrNiWTiB16–13 |
0,11 |
1,5 |
0,5 |
16,5 |
13,5 |
- |
0,55 |
- |
- |
W:2,8; |
X8CrNiMoVNb16–13 |
0,07 |
1,5 |
0,45 |
16,5 |
13,5 |
1,3 |
- |
10*C-1,2 |
0,1 |
V:0,7 |